Co to jest RRSO i przy pomocy jakiej funkcji obliczyć RRSO w Excelu?
Trochę teorii
Co to jest RRSO kredytu?
Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) – jest to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.[1]
Rzeczywista roczna stopa oprocentowania pozwala klientowi na łatwiejsze porównanie ofert kredytów konsumenckich dlatego, że oprócz oprocentowania uwzględnia ona także pozostałe koszty kredytu (np., opłaty, prowizje, koszty usług dodatkowych niezbędnych do uzyskania kredytu).
RRSO pełni rolę zestandaryzowanego miernika kosztu kredytu, który sprowadza oferty różnych banków, SKOK-ów i niebankowych instytucji pożyczkowych do wspólnego mianownika.
Pożyczający nie musi się zastanawiać, czy dla rzeczywistego kosztu kredytu ważniejsza jest wysokość oprocentowania, opłat, czy prowizji ani jak bardzo na cenę wpływa harmonogram spłaty.
Koszt jest wyrażony jedną liczbą, dzięki czemu porównanie różnych ofert jest proste: im ta liczba jest wyższa, tym oferta droższa. Banki, SKOK-i, niebankowe instytucje pożyczkowe i sklepy ze sprzedażą ratalną liczą i przekazują swoim klientom wskaźnik RRSO dla niemal każdego kredytu, bo nakazują im to przepisy o kredycie konsumenckim.[2]
Co to jest Całkowity koszt kredytu?
Zapisy Ustawy o kredycie konsumenckim stanowią, że:
6) całkowity koszt kredytu – wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:
a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz
b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach,
– z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta; [3]
To wcale nie takie proste..
Autor bloga piszący m.in. o kredytach, Pan Wojciech Sawicki jak i wielu innych analityków uważają jednak, że to nie jest wcale takie intuicyjne przedstawienie całkowitego kosztu kredytu. Jak masz czas i cierpliwość do analizy tego typu tematów to zachęcam do lektury bloga 🙂
… i jak to policzyć?
Aby obliczyć RRSO należy rozwiązać następujące równanie, co wcale nie jest takie proste…
gdzie:
K – numer kolejnej wypłaty raty kredytu,
K’ – numer kolejnej spłaty kredytu lub wnoszonych opłat,
AK – kwota wypłaty raty kredytu K,
A’K’ – kwota spłaty kredytu lub kosztów K’,
∑ – suma,
m – numer ostatniej wypłaty raty kredytu,
m’ – numer ostatniej spłaty kredytu lub wnoszonych opłat,
tK – okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej kolejnej wypłaty, zatem t1 = 0,
tK’ – okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej spłaty lub wniesienia opłat,
i – rzeczywista roczna stopa oprocentowania.
Bardzo prosty przykład dostępny jest na stronie NBPortal – jedna rata, oprocentowanie 0%. I pojawia się pytanie,
jak policzyć RRSO np. dla 50 czy 100 rat (malejących/równych)?
W praktyce to już niestety ciężko znaleźć taką informację (poza powyższym wzorem) a samemu policzyć z tego równania to też niezłe wyzwanie. Przyznam szczerze, że ja też musiałem trochę poszperać po sieci, poczytać i potestować obliczenia w Excelu zanim uzyskałem satysfakcjonujący wynik.
Problem m.in. polega na tym, że obliczenia prezentowane w kalkulatorach kredytowych w internecie przy tych samych danych wejściowych, nie zawsze dają ten sam wynik. Wspomina o tym też Pan Sawicki na swoim blogu i poleca stronę, na której podobno obliczona wartość RRSO wychodzi poprawnie.
Jak obliczyć RRSO w Excelu?
Moim celem było obliczenie wartości RRSO w Excelu. Wiadomo, że Excel ma wiele funkcji finansowych i jak się okazało w praktyce, funkcję, która moim zdaniem daje dobre i akceptowalne wyniki jest funkcja XIRR. Oto jej składnia [4]:
XIRR(wartości;daty;[wynik])
gdzie:
- Wartości – Argument wymagany. Seria przepływów gotówkowych odpowiadających zestawieniu płatności według dat. Pierwsza płatność jest opcjonalna i odpowiada kosztowi lub płatności występującej na początku inwestycji. Jeśli pierwsza wartość jest kosztem lub płatnością, musi być wartością ujemną (BARDZO WAŻNE). Wszystkie kolejne płatności są dyskontowane przy założeniu, że rok ma 365 dni. Seria wartości musi zawierać co najmniej jedną wartość dodatnią i jedną ujemną.
- Daty – Argument wymagany. Zestawienie dat płatności odpowiadających płatnościom przepływów gotówkowych. Daty mogą występować w dowolnym porządku. Daty powinny być wprowadzane przy użyciu funkcji DATA albo stanowić wyniki innych formuł lub funkcji. Na przykład w przypadku daty 23 maja 2008 należy użyć funkcji DATA(2008;5;23). Jeśli daty są wprowadzane jako tekst, mogą wystąpić problemy.
- Wynik – Argument opcjonalny. Liczba przypuszczalnie zbliżona do wyniku funkcji XIRR.
Posiadając harmonogram rat kredytowych (raty można obliczyć korzystają z funkcji PMT) oraz poszczególne daty spłat, dzięki funkcji XIRR można uzyskać wartość RRSO kredytu.
Jak takie obliczenia wyglądają w praktyce możesz sprawdzić w gotowym rozwiązaniu, które przygotowałem – Kalkulatorze Kredytowym w Excelu.
—–
[1] Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2016 poz. 1528) tekst jednolity, Art. 5 pkt. 10 http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160001528
[2] https://pl.wikipedia.org/
[3] Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2016 poz. 1528), tekst jednolity, Art. 5 pkt. 6, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160001528
[4] https://support.office.com/pl-pl/article/xirr-funkcja-de1242ec-6477-445b-b11b-a303ad9adc9d